• geografia

        •  

          Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5
          oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic

          Wymagania na poszczególne oceny

          ocena dopuszczająca

          ocena dostateczna

          ocena dobra

          ocena bardzo dobra

          ocena celująca

          1. Mapa Polski

          Uczeń:

          • wymienia elementy mapy
          • odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie poziomicowej
          • wymienia różne rodzaje map
          • odczytuje informacje z planu miasta

          Uczeń:

          • stosuje legendę mapy do odczytania informacji
            • odczytuje skalę mapy
            • rozróżnia rodzaje skali
            • oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy
            • odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej

           

          Uczeń:

          • rysuje podziałkę liniową
          • wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę
          • oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej
          • przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie

          Uczeń:

          • przekształca skalę
          • oblicza odległość w terenie
          • oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej
          • rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy ter
          • rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej

          Uczeń:

            • analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski
            • czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego
            • projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapy turystycznej lub planu miasta

          2. Krajobrazy Polski

          Uczeń:

          wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy

            • wymienia pasy rzeźby terenu Polski
            • wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie, główne miasta oraz przykłady roślin i zwierząt
            • wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego
            • wskazuje na mapie Pojezierze Mazurskie, odczytuje nazwy jezior
            • wskazuje na mapie pas Nizin

          Środkowopolskich oraz Nizinę Mazowiecką, największe miasta

            • określa położenie Warszawy na mapie Polski
            • wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy
            • wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską i miasta
            • wskazuje na mapie Polski Wyżynę Lubelską, gleby i główne uprawy
            • określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz park narodowy
            • podaje nazwy zwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
            • określa na podstawie mapy położenie Tatr
            • wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie

          Uczeń:

          • określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski
          • przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji
          • omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego i atrakcje turystyczne
          • przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej
          • wymienia atrakcje turystyczne Niziny Mazowieckiej
          • opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego
          • wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej
          • przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej
          • omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji
          • wymienia dwa przykłady roślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
          • wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr oraz cechy krajobrazu
          • omawia cechy pogody w górach
          • wymienia atrakcje turystyczne Tatr

          Uczeń:

          • charakteryzuje pasy rzeźby terenu w Polsce
          • opisuje krajobraz najbliższej okolicy w odniesieniu do pasów rzeźby terenu
          • opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz
          • przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim
          • opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego
          • przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy
          • omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej
          • przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy
          • omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej
          • charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej
          • omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych
          • charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej
          • charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
          • opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach
          • opisuje zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala

          Uczeń

          • porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach
          • wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne
          • wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiego oraz wskazuje je na mapie
          • wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim
          • charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej
          • opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy
          • omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki
          •  opisuje za pomocą przykładów rolnictwo na Wyżynie Lubelskiej
          • opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej
          • charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczne Szlaku Orlich Gniazd
          • przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich
          • opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr

          Uczeń:

          • prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły
          • przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowego
          • przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy
          • analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej
          • planuje na podstawie planu miasta wycieczkę po Warszawie
          • przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające z działalności człowieka
          • analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej
          • przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd
          • wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr

           

          3. Lądy i oceany

          Uczeń:

          • wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe
          • wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie
          • wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych

          Uczeń:

          • wyjaśnia, co to są siatka geograficzna i siatka kartograficzna
          • porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów

           

          Uczeń:

          • podaje przyczyny odkryć geograficznych
            • wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo
            • opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba

          Uczeń:

          • określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej
          • opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.

          Uczeń:

          • oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią w oceanach
          • przedstawia znaczenie odkryć geograficznych

          4. Krajobrazy świata

          Uczeń:

          • wyjaśnia znaczenie terminu pogoda
          • wymienia składniki pogody
          • wyjaśnia znaczenie terminu klimat
          • wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi
          • wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi i wskazuje na mapie
          • podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowego i wskazuje te warstwy na ilustracji
          • rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
          • wskazuje na mapie strefy sawann i stepów
          • wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych oraz rozpoznaje rośliny i zwierzęta
          • wskazuje na mapie położenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich
          • wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym, rośliny i zwierzęta
          • wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry
          • wskazuje na mapie Himalaje

          Uczeń:

          • wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem
          •  odczytuje dane z klimatogramu
          • wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa
          • omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów
            • opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych
          • wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego
          • wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego
          • wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry
          • wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje
          •  charakteryzuje krajobraz wysokogórski w Himalajach
          • opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach

          Uczeń:

            • wskazuje na mapie klimatycznej

          obszary o najwyższej oraz

          najniższej średniej rocznej

          temperaturze powietrza

            • wskazuje na mapie klimatycznej

          obszary o największej

          i najmniejszej rocznej sumie

          opadów

            • porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalny
            • charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego
            • charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów
            • omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych
            • omawia rzeźbę terenu pustyń gorących
            • omawia cechy krajobrazu śródziemnomorskiego, tajgi, tundry
            • charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach

          Uczeń:

            • oblicza średnią roczną temperaturę powietrza
            • oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku
            • oblicza roczną sumę opadów
            • prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych
            • porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów
            • omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych
            • prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej
            • porównuje budownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry
            • analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności

          Uczeń:

            • przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych
            • omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi
            • porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt
            • analizuje strefy sawann i stepów pod względem położenia, warunków klimatycznych i głównych cech krajobrazu
            • przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazami pustyń gorących i pustyń lodowych
            • opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej
            • porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach

           

          Wymagania niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z geografii w klasie 7
          oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic

          Wymagania na poszczególne oceny

           

          ocena dopuszczająca

           

          ocena dostateczna

           

          ocena dobra

           

          ocena bardzo dobra

           

          ocena celująca

          I PÓŁROCZE

          Uczeń:

          • podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej podaje całkowitą i administracyjną powierzchnię Polski
            • wymienia kraje sąsiadujące z Polską i wskazuje je na mapie
            • podaje długość granic z sąsiadującymi państwami
            • wyjaśnia znaczenie terminów krajobraz polodowcowy i rzeźba glacjalna
            • wymienia formy terenu utworzone na obszarze Polski przez lądolód skandynawski
            • wymienia pasy rzeźby terenu Polski i wskazuje je na mapie
            • wymienia główne rodzaje skał
            • wymienia cechy klimatu morskiego i klimatu kontynentalnego
            • wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i wielkość opadów w Polsce
            • wskazuje na mapie główne rzeki Europy i Polski
          • określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego
            • wymienia typy gleb w Polsce
            • wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
            • wymienia różne rodzaje lasów w Polsce
            • wymienia formy ochrony przyrody w Polsce
            • wskazuje na mapie Polski parki narodowe

           

          Uczeń:

          • omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • opisuje granicę między Europą a Azją na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy
          • odczytuje szerokość i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy
            • wskazuje na mapie przebieg granic Polski
            • podaje cechy przejściowości klimatu Polski
            • podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej
            • opisuje wody Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • opisuje charakterystyczne typy gleb w Polsce
            • omawia strukturę gatunkową lasów w Polsce
            • podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu
          • charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce

          Uczeń:

          • charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
          • opisuje cechy różnych typów genetycznych gór
          • charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
          • omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy i Polski
          • opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej
          • omawia warunki klimatyczne w Europie
          • charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce
          • odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkości opadów atmosferycznych z klimatogramów
          • opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry
          • wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych
          • omawia funkcje lasów
          • omawia na podstawie mapy Polski przestrzenne zróżnicowanie lesistości w Polsce
          •  ocenia rolę parków narodowych i innych form ochrony przyrody w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego

          Uczeń:

          • rozróżnia konsekwencje położenia matematycznego, fizycznogeograficznego oraz geopolitycznego Polski
          • opisuje jednostki geologiczne Polski i podaje ich charakterystyczne cechy
            • określa na podstawie mapy geologicznej obszary poszczególnych fałdowań na terenie Europy i Polski
            • opisuje mechanizm powstawania lodowców
            • wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski
            • przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski
            • rozpoznaje główne skały występujące na terenie Polski
            • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce
            • opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski
            • omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku
            • opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie Polski
          • ocenia najważniejsze działania w zakresie ochrony środowiska

          Uczeń:

          • wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europy
          • wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
            • wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
            • opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze
            • wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę
            • ocenia znaczenie gospodarcze rzek Polski
            • analizuje główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
            • ocenia przydatność przyrodniczą i gospodarczą lasów w Polsce
            • podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego
          • planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody

           

           

           

           

           

          Uczeń:

          • wskazuje na mapie politycznej Europy największe i najmniejsze państwa Europy
          • wskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice
          • wyjaśnia znaczenie terminów: demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, współczynnik urodzeń, współczynnik zgonów
          • wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie
          • wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
          • odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych
            • wyjaśnia znaczenie terminu wskaźnik gęstości zaludnienia
            • wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce
            • wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
            • wyjaśnia różnicę między emigracją a imigracją
            • odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z Polski
            • wymienia główne skupiska Polonii
            • wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne
            • wymienia przyczyny migracji wewnętrznych
            • wymienia mniejszości narodowe w Polsce
            • wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkałe przez mniejszości narodowe
            • wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, struktura wykształcenia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
            • odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki
            • odczytuje z mapy zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w Polsce i w Europie
            • wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji
            • odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce i w wybranych krajach Europy
          • wyjaśnia znaczenie terminu miasto
          • wymienia największe miasta i wskazuje je na mapie Polski
          • wymienia funkcje miast

          Uczeń:

          • szereguje województwa pod względem powierzchni od największego do najmniejszego
            • prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej
            • omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2016
            • omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce
            • omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw
          • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Europie i w Polsce
          • omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Polsce
          • wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce
          • określa kierunki napływu imigrantów do Polski
          • podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce
          • charakteryzuje mniejszości narodowe, mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce
          • podaje przyczyny bezrobocia w Polsce
          • porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych
          • wymienia typy zespołów miejskich w Polsce i podaje ich przykłady
          • podaje różnicę między aglomeracją monocentryczną a policentryczną
          • podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
          • podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polsce

           

          Uczeń:

          • omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w.
            • oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
            • podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie i w Polsce
            • omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce
            • porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polski na podstawie danych statystycznych
            • oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski
            • opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsce
          • opisuje skutki migracji zagranicznych w Polsce
            • porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy
            • omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce
            • porównuje strukturę narodowościową ludności Polski z analogicznymi strukturami ludności w wybranych państwach europejskich
            • określa na podstawie danych statystycznych różnicę w strukturze zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach
            • porównuje stopę bezrobocia w wybranych krajach europejskich
            • analizuje wskaźnik urbanizacji w Polsce i wybranych krajach Europy
            • analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce
            • charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce
            • omawia przyczyny rozwoju miast w Polsce

           

          Uczeń:

          • omawia zmiany, które zaszły w podziale administracyjnym Polski po 1 stycznia 1999 r.
            • omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy
            • omawia strukturę płci i wieku ludności Polski na tle struktur wybranych państw europejskich na podstawie piramidy płci i wieku
            • omawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski
          • oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego Polsce
            • charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce
            • omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce
            • przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy
            • omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach
            • omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
            • charakteryzuje przemiany współczesnych miast
            • omawia problemy mieszkańców dużych miast
            • analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych
            • omawia przemiany współczesnych miast

           

           

          Uczeń:

          • analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski
            • analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego
            • analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Europie i w Polsce
            • ocenia skutki migracji zagranicznych w Polsce i w Europie
            • omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce
          • analizuje na podstawie dostępnych źródeł skutki bezrobocia w Polsce
            • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowej

           

           

          II PÓŁROCZE

           

          Uczeń:

          • wymienia funkcje rolnictwa
            • wymienia warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Polsce
            • wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce
            • wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór
            • wymienia główne uprawy w Polsce
            • wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce
            • wyjaśnia znaczenie terminów: hodowla, pogłowie
            • wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
            • wskazuje na mapie obszary hodowli zwierząt gospodarskich
            • dokonuje podziału przemysłu na sekcje i działy
            • wymienia funkcje przemysłu
            • wymienia źródła energii
            • wymienia typy elektrowni
            • wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce
            • wymienia największe porty morskie w Polsce i wskazuje je na mapie

          Uczeń:

          • opisuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Polsce
          • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce
          • przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce
          • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw
          • wskazuje rejony warzywnictwa i sadownictwa w Polsce
          • przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce
          • wymienia czynniki lokalizacji hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce
          • omawia cechy polskiego przemysłu
          • wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
          • lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne
          • opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
          • opisuje na podstawie danych statystycznych wielkość przeładunków w portach morskich Polski

          Uczeń:

          • przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno- -gospodarczym kraju
            • omawia regiony rolnicze o najkorzystniejszych warunkach do produkcji rolnej w Polsce
            • przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
            • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę hodowli w Polsce
            • przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
            • omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia przemysłu w Polsce
            • prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy
            • opisuje na podstawie danych statystycznych strukturę przeładunków w polskich portach morskich
            • opisuje strukturę połowów ryb w Polsce

          Uczeń:

          • omawia poziom mechanizacji i chemizacji rolnictwa w Polsce
            • charakteryzuje czynniki wpływające na rozmieszczenie upraw w Polsce
            • porównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
            • porównuje produkcję zwierzęcą w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
            • omawia rozwój przemysłu w Polsce po II wojnie światowej
            • analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu
            • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce
            • określa na podstawie dostępnych źródeł uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
            • omawia problemy przemysłu stoczniowego w Polsce

          Uczeń:

          • przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej
            • dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich w Polsce po 2000 r. i wyjaśnia ich przyczyny
            • przedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej w Polsce

           

          Uczeń:

          • podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce
          • wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
          • wyróżnia rodzaje transportu w Polsce
          • wskazuje na mapie Polski porty handlowe, śródlądowe oraz lotnicze
          • wyróżnia rodzaje łączności
          • wymienia i wskazuje na mapie regiony turystyczne Polski
          • wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego
          • wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski

           
          • Uczeń:
          • omawia zróżnicowanie usług w Polsce
            • omawia rodzaje transportu lądowego w Polsce
            • omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych i autostrad w Polsce
            • omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej w Polsce
            • omawia na podstawie danych statystycznych morską flotę transportową w Polsce
            • omawia czynniki rozwoju turystyki
            • wymienia i wskazuje na mapie polskie obiekty, znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
            • omawia strukturę towarową handlu międzynarodowego

           

          Uczeń:

          • przedstawia usługi jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
            • charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków
            • omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski
            • podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności na terenie Polski
            • charakteryzuje obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
            • charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski
            • przedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polsce

           

          Uczeń:

          • wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce
            • określa znaczenie transportu w rozwoju gospodarczym Polski
            • prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego
            • określa znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski
            • analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce i w wybranych krajach Europy
            • ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki

           

          Uczeń:

          • ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej w Polsce na tle innych krajów Europy
            • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski
            • podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej

           

           

           

          Uczeń:

          • wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa zalewowa, sztuczny zbiornik wodny
          • wymienia przyczyny powodzi w Polsce
            • wymienia główne źródła energii w województwach pomorskim i łódzkim
            • wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich
            • wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast
            • wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja
          • wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski

          Uczeń:

          • opisuje zjawisko powodzi
            • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią
            • wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych
            • podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej w województwach pomorskim i łódzkim
            • omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich
            • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności
            • omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 r. i po nim
            • omawia na podstawie mapy sieć autostrad i dróg ekspresowych
            • wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego

           

          Uczeń:

          • wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
            • określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników
            • omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności w strefach podmiejskich Krakowa i Warszawy
            • wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności
            • analizuje współczynnik salda migracji na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego
            • wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i w jego okolicach
            • wskazuje na mapie tematycznej przykłady miejsc, w których przebieg autostrad i dróg ekspresowych sprzyja powstawaniu centrów logistycznych
            • wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski

           

          Uczeń:

          • analizuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej
            • omawia największe powodzie w Polsce i ich skutki
            • wymienia korzyści płynące z wykorzystania źródeł odnawialnych do produkcji energii
            • omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy
            • określa zmiany w użytkowaniu i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy
            • wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich
            • opisuje zmiany, jakie zaszły w strukturze produkcji po 1989 r. w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej
            • omawia rolę transportu morskiego w rozwoju innych działów gospodarki
            • analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie
            • określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach

           

          Uczeń:

          • określa na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy teras zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce
            • analizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ na rozwój energetyki
            • identyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu, stylu zabudowy oraz strukturze demograficznej w strefach podmiejskich
            • ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich
            • wykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian politycznych i gospodarczych w Polsce po 1998 r. na zmiany struktury zatrudnienia w wybranych regionach kraju
            • identyfikuje związki między przebiegiem autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych na wybranym obszarze kraju
            • identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta

           

          Uczeń:

          • wyjaśnia znaczenie terminu region
          • wskazuje położenie swojego regionu na mapie ogólnogeograficznej Polski
          • wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony
          • wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu
          • wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna
          • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, topograficznej lub na planie miasta obszar małej ojczyzny
          • przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie
          • wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny

           

          Uczeń:

          • charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych
          • rozpoznaje skały występujące w regionie miejsca zamieszkania
          • wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych
          • określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym
          • rozpoznaje w terenie obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny i decydujące o jej atrakcyjności

           

          Uczeń:

          • wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie
          • analizuje genezę rzeźby powierzchni swojego regionu
          • prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu
          • prezentuje główne cechy gospodarki regionu
          • opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
          • omawia historię małej ojczyzny na podstawie dostępnych źródeł

           

          Uczeń:

          • przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze i kulturowe walory swojego regionu
          • analizuje formy współpracy między własnym regionem a partnerskimi regionami zagranicznymi
          • prezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

           

          Uczeń:

          • podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego na arenie międzynarodowej
          • projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie
          • wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego
          • planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie

           

           

           

          Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 8 oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowej – Planeta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic

          Wymagania na poszczególne oceny

           ocena dopuszczająca

           

          ocena dostateczna

           

          ocena dobra

           

          ocena bardzo dobra

           

                                       ocena celująca

          I. Azja

          Uczeń:

          • wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji
          • wymienia formy ukształtowania powierzchni Azji
          • wymienia strefy klimatyczne Azji
            na podstawie mapy klimatycznej
          • wymienia największe rzeki Azji
          • wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej
          • wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji
          • wymienia główne uprawy w Azji
            na podstawie mapy gospodarczej
          • określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej ora cechy środowiska
          • wymienia główne uprawy w Japonii
          • określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • wymienia główne uprawy w Chinach
          • określa położenie geograficzne Indii
          • porównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozę
          • wymienia największe aglomeracje Indii
          • wyjaśnia znaczenie terminu slumsy
          • wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania
          • określa położenie geograficzne Bliskiego Wschodu i  państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej  

          Uczeń:

          • opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata
          • charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azji
          • omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji
          • omawia strefy roślinne Azji
          • wskazuje na mapie obszary Azji
            o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa
          • charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii
          • omawia strukturę zatrudnienia
            w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
          • omawia warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Japonii
          • przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
          • omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinach
          • przedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia
          • podaje przyczyny powstawania slumsów w Indiach
          • omawia warunki uprawy roślin
            w Indiach
          • omawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu
            i mapy tematycznej
          • przedstawia cele organizacji OPEC

          Uczeń:

          • omawia budowę geologiczną Azji
            na podstawie mapy tematycznej
          • omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji
          • charakteryzuje kontrasty klimatyczne
            i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej
          • omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji
          • omawia płytową budowę litosfery
            na podstawie map tematycznych
          • wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji
          • omawia warunki przyrodnicze
            i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
            w Azji
          • opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii
          • omawia znaczenie i rolę transportu
            w gospodarce Japonii
          • omawia cechy gospodarki Chin
          • charakteryzuje tradycyjne rolnictwo
            i warunki rozwoju rolnictwa Chin
          • przedstawia problemy demograficzne Indii oraz system kastowy
          • charakteryzuje przemysł przetwórczy Indii
          • omawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzie i  wpływ religii na życie muzułmanów
          • przedstawia znaczenie przemysłu naftowego w krajach Bliskiego Wschodu

          Uczeń:

          • analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej
            i hydrosfery na podstawie infografiki
          • przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi
          • omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu
          • wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
            w Japonii
          • charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej
          • uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie
          • przedstawia problemy demograficzne
            i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych
          • omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin
          • omawia kontrasty etniczne, językowe
            i religijne w Indiach
          • charakteryzuje cechy gospodarki Indii
            i możliwości ich rozwoju
          • omawia znaczenie ropy naftowej
            w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschodu i źródła konfliktów zbrojnych i terroryzmu na Bliskim Wschodzie

          Uczeń:

            • wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów
            • udowadnia słuszność stwierdzenia,
              że Azja to kontynent kontrastów geograficznych
            • omawia wpływ budowy geologicznej
              na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
            • ocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionych
            • wyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji
            • wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej
            • ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii
            • omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową
            • opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny
            • analizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie

          II. Afryka

          Uczeń:

            • określa położenie matematyczno-
              -geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
            • wymienia strefy klimatyczne Afryki
            • wymienia największe rzeki i jeziora Afryki
            • wymienia główne uprawy w Afryce
            • wymienia surowce mineralne Afryki
              na podstawie mapy gospodarczej
            • wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki
            • wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki
            • określa położenie geograficzne Etiopii
            • wyjaśnia różnicę między głodem
              a niedożywieniem
            • wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem
            • określa położenie geograficzne Kenii
            • wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii

          Uczeń:

          • omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki
          • wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów
          • charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki
          • omawia czynniki przyrodnicze
            i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
            w Afryce
          • charakteryzuje znaczenie hodowli zwierząt w krajach Afryki
          • omawia przemysł wydobywczy w Afryce
          • wskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej
          • analizuje niedożywienie ludności
            w Afryce na podstawie wykresu
          • przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych

          Uczeń:

          • omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki oraz  rozmieszczenie opadów atm
          • omawia gospodarkę w strefie Sahelu
          • omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
          • przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki
          • omawia rozwój i znaczenie usług
            w Afryce
          • omawia przyczyny niedożywienia ludności w Etiopii
          • wymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO

           

          Uczeń:

          • omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych
          • wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej
          • omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu
          • omawia typy rolnictwa w Afryce
          • przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce
          • omawia skutki niedożywienia ludności
            w Etiopii
          • omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce
          • omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

          Uczeń:

          • wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej
            w Afryce
          • wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu
          • ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego
            w Afryce Zachodniej
          • przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim
          • przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki na przykładzie Etiopii
          • określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi
            a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii
          • przedstawia argumenty pomagające przełamywać stereotypy na temat Afryki

          III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa

          Uczeń:

          • określa położenie geograficzne Ameryki
          • wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną
            i Amerykę Południową
          • wymienia największe rzeki Ameryki
            i wskazuje je na mapie
          • wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny orazwskazuje na mapie Aleję Tornad
          • określa położenie geograficzne Amazonii oraz faunę i florę
          • podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
            na podstawie wykresu
          • wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę
          • wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej
            i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie
          • wymienia największe miasta
            i aglomeracje Ameryki Północnej
            i Ameryki Południowej i wskazuje
            na mapie
          • przedstawia położenie geograficzne Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
          • wskazuje zasięg występowania głównych upraw w Kanadzie na mapie gospodarczej
          • określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych

          Uczeń:

          • wymienia nazwy państw leżących
            w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
          • podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki
          • wymienia strefy klimatyczne Ameryki
          • omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
          • podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii
          • omawia cechy klimatu Amazonii
          • podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki
          • przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
          • przedstawia cechy położenia geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej oraz omawia ukształtowanie
          • omawia strukturę użytkowania ziemi
            w Kanadzie na podstawie wykresu
          • opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych
          • wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej
          • omawia strukturę użytkowania ziemi
            w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu

          Uczeń:

            • charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki
            • omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki
            • charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki
            • omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
            • podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych
              w Amazonii
            • opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii
            • omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki
            • omawia rozwój miast Ameryki
              na podstawie wybranych źródeł
            • podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej
            • przedstawia zasięg występowania lasów w Kanadzie na podstawie mapy tematycznej
            • przedstawia miejsce Kanady
              w światowym eksporcie wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu
            • omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

          Uczeń:

          • przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych
            w Ameryce
          • omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii
            • podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii
          • przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce
          • przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce
          • określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej
          • omawia czynniki wpływające na przebieg północnej granicy upraw
            i lasów w Kanadzie
          • opisuje cechy gospodarstw wielkoobszarowych na terenie Kanady
          • charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonych
          • omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych
          • omawia przyczyny marnowania żywności na przykładzie Stanów Zjednoczonych

          Uczeń:

          • ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej
            i Ameryki Południowej na podstawie map tematycznych
          • przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji
          • przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii
          • omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
          • opisuje problemy ludności mieszkających w slumsach na podstawie materiałów źródłowych
          • wykazuje zależność między ukształtowaniem powierzchni, cyrkulacją powietrza, odległością
            od morza, prądami morskimi
            a przebiegiem północnej granicy upraw i lasów w Kanadzie
          • omawia cechy charakterystyczne gospodarki Kanady z uwzględnieniem surowców mineralnych, rozwoju przemysłu i handlu
          • ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych
          • ocenia rolę Stanów Zjednoczonych
            w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych

          IV. Australia i Oceania

          Uczeń:

          • określa położenie geograficzne Australii i Oceanii, największe pustynie Australii na podstawie mapy
          • wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski oraz wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii
            • wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie

          Uczeń:

          • charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii, ukształtowanie powierzchni i strefy klimatyczne
          • charakteryzuje wody powierzchniowe Australii oraz omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii
          • omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej

          Uczeń:

          • wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu
            w Australii na podstawie klimatogramów
            • omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej
            • charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii
            • omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych oraz znaczenie turystyki

          Uczeń:

          • wyjaśnia wpływ położenia Australii
            na klimat oraz              zasoby wód artezyjskich
            • wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów
            • omawia znaczenie przemysłów przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju Australii

          Uczeń:

          • wykazuje zależność między klimatem
            a zasobami wód powierzchniowych
            w Australii
          • wykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii
            • określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych

          V. Obszary okołobiegunowe

          Uczeń:

          • określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych
          • wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe, nunataki
          • wymienia gatunki roślin i zwierząt
            na obszarach Arktyki i Antarktyki oraz surowce mineralne
          • wskazuje na mapie Antarktydy położenie polskiej stacji badawczej Henryka Arctowskiego

          Uczeń:

          • wymienia cechy środowiska przyrodniczego oraz klimat  obszarów okołobiegunowych
          • wymienia zagrożenia środowiska naturalnego obszarów polarnych

          Uczeń:

            • opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych
            • charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia
            • opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej

          Uczeń:

          • porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki
          • wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową
          • prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych
          • wyjaśnia status prawny Antarktydy

          Uczeń:

          • omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych
          • charakteryzuje cele oraz zakres badań prowadzonych w Arktyce
            i w Antarktyce
          • omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych na podstawie dostępnych źródeł